نگاهی به زندگی سیّد نورالدین جزایری قدّس سره

 

 

سیّد نورالدین جزایری از جمله علما و فضلا و پژوهش گران چیه دست قرن چهارده هجری است. وی فرزند حاج سید محمد جعفر، فرزند حاج سید عبدالصمد، فرزند حاج سید احمد، فرزند حاج سید محمد، فرزند سید طیّب، فرزند سید محمد، فرزند سید نورالدین، فرزند علامه سید نعمت الله جزایری قدس سره است که نَسَب آنها به امام همام حضرت موسی بن جعفر (علیه السلام) منتهی می شود. در بیت شریف جزایری که از بیوت علمی و معروف ناحیه خوزستان بوده­اند، در فرخنده سال روز میلاد امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) ، سیزدهم رجب سال 1313 هجری (1273ش) در شهر دانش خیز شوشتر چشم به جهان گشود و با عنایات اهل بیت عصمت و طهارت خصوصاً امیرالمؤمنین (علیه السلام) پله­های ترقی را یکی پس از دیگری طی کرد و در سلک علما درآمد و از مراجع و فقهای عصر خویش تأییداتی دال بر مقام علمی خویش دریافت نمود.

گذشته از عنایات حضرت حق و انوار معصومین، سید نورالدین چهره علمی خویش را مرهون پدر بزرگوارش هم بود. در حالات پدر نوشته­اند که او افزون بر آن که ملکات و صفات روحی ارزنده و فراوانی داشت، عالمی عامل و فاضلی کامل هم بوده.

سیّد نور الدین خود در یکی از آثارش در توصیف پدر و مقبولیت او در بین مردم می گوید: پدرم در عصر خویش رییس مطاع و وجودی نفّاع بود. آن چه خود به یاد دارم و از بزرگ­ترها شنیده­ام این است که، او مردی خیّر بود به حدی که گفته اند هیچ عمل خیری بنا نهاده نشد جز آن­که او در آن سهمی داشت بلکه غالب آن­ها را خود تأسیس و افتتاح کرده بود. تجهیز ازدواج جوانان سید و دست­گیری از فقرا و مستمندان و کمک­های عام المنفعه به مردم و هدایت و ارشاد از این قبیل است.

همین نفس­های گرم پدر بود که سید نورالدین را در رسیدن به مقصود، بیش­تر رهنمون می­شد و زمینه­های مساعد را برای او در جهت نائل شدن به آن مهم هموارتر می­کرد.

به هر تقدیر، سید پس از یازده سال که از عمر شریفش در شوشتر گذشته بود، به همراه کلیه اعضای خاندان خود به مهد علم و دانش نجف اشرف هجرت کرد و دوره دوم زندگی اش را در محضر اساتید فن آغاز نمود، و بعد از طی مقدمات و به پایان رساندن سطح از محضر زبدگان عصر خویش در دوره خارج بهره­مند گردید و به مقام عالی اجتهاد دست یافت.

 

 

اساتید و مشایخ اجازه:

اساتید سید در دوره سطح، علاوه بر پدر گرامی اش، عبارت بود از:

·                    حاج سید محمد حسین جزایری (یکی از عموهای سید)،

·                    حاج سید محمد علی جزایری (عموی دیگر وی)،

·                    شیخ اسماعیل شوشتری،

·                    شیخ باقر شوشتری،

·                    جد بزرگوارش آیت الله حاج سید عبدالصمد جزایری،

·                    آیت اله شیخ ابوالحسن مشکینی،

·                    شیخ حسین رشتی حائری.

اساتید وی در دوره خارج عبارت بودند از:

·                    آیت الله فیروز آبادی،

·                    آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی،

·                    آیت الله آقا ضیاء الدین عراقی،

·                    آیت الله میرزا ابوالحسن مشکینی،

مشایخ اجازه سید در نقل روایات و تأیید ملکة اجتهاد و استنباط از منابع:

·                    آیت الله سید حسن صدر،

·                    آیت الله میرزا علی شهرستانی،

·                    آیت الله آقا سید ابوالحسن اصفهانی،

·                    آیت الله شیخ محمد حسین کاشف الغطاء،

·                    آیت الله آقا ضیاء الدین عراقی.

 

سید نورالدین بعد از دریافت اجازات به ایران بازگشت و مدتی در اهواز و پس از آن در شوشتر ـ زادگاهش ـ به اقامه جماعت و برپایی منبر و ترویج دین و ارشاد مردم پرداخت.

وی بار دیگر به عراق و عتبات عالیات هجرت کرد و در ظل ظلیل حضرت سید الشهداء ـ علیه آلاف التحیة و الثناء ـ معتکف گردید و سرانجام در 23 جمادی الاول سال 1384 هجری قمری دعوت حق را لبیک گفت و پیکر شریفش در جوار امام حسین (علیه السلام) ، به خاک سپرده شد.

 

شماری از آثار سیّد:

سید نور الدین در خلال تحصیل و ترویج مذهب، آثار ارزنده­ای به پارسی و عربی از خود به یادگار نهاد که به تعدادی از آن­ها اشاره می­شود:

·                    تعریب کتاب کبری در منطق؛ این ترجمه، نخستین اثر و نگارش علمی مؤلف بود که به دستور جد گرامی وی صورت گرفت.

·                    احسن المقال فی تفسیر الآل.

·                    رساله­ای در تجرّی.

·                    رساله­ای در کرّ ؛ در این رساله سید دربارة میزان آب کر بحث فرموده و طول و عرض و ارتفاع ظرف کُر را در مجموع 27 وجب دانسته است.

·                    منشأ تمدن؛ این کتاب، پس از نشر، دستور توقیفش صادر شد، از این رو، می­توان احتمال قوی داد که سید در آن به نقد و بررسی حکومت­ها یا حکومت وقت ایران پرداخته و دست­اندر کاران را رسوا نموده است.

·                    اصلاحات خوزستان؛ این کتاب را آقای عبدالمجید موقّر در اهواز در 10 صفحه به قطع جیبی چاپ و منتشر کرد.

·                    بهار و خزان عمر؛ این کتاب به قطع وزیری و با حروف سربی در 290 صفحه در سال 1336 هجری به همت مطبعة عالی تهران به چاپ رسید.

·                    حواشی عروة الوثقی ؛ ظاهراً سید در این اثر نظریات خویش را ذیل متن عروه مندرج کرده است.

·                    الاسرار الخفیة من تاریخ الاسلام^[1]

·                    ایضاح الحق و الحقیقة

·                    الخصایص الزینبیه.^[2]