غدیر، اهمیت و آثار

یکی از روش های مقبول در سخنرانی طرح مسأله در قالب سؤال های روشن و کاربردی و آن گاه پاسخگویی شفاف و مرتب و تقسیم بندی شده به آنها می باشد. متن پیش روی شما یکی از نمونه های این روش با موضوع « غدیر، اهمیت و آثار» می باشد. برای جذب بیشتر مخاطبان پس از ذکر هر مرحله یک سؤال چهار گزینه ای طرح شده که با ارائه ی آن به مخاطبان می توان یک مسابقه هم بر این پایه برگزار کرد. اگر پسندیدید و این الگو را اجرا کردید به دوستانتان هم آن را معرفی کنید و ما را هم با خبر کنید.

الف)   اهمیت غدیر در میراث دینی، اسلامی و انسانی جامعه­ ی بشری در چیست؟

غدیر، زمین و زمانی است که در آن آخرین پیامبر خدا، برای آخرین بار، مهم­ ترین کلید درگاه هدایت، مهم ترین رکن خداپرستی و اطاعت و مهم ترین ضامن بقا و نگهداشت آورده­ ی آسمانی خود را از انحراف و بدعت، یعنی مساله ­ی امامت و پیشوایی و هدایتگری بشریت پس از خود تا دامنه ­ی قیامت را به گوش همه رسانید.

مساله امامت و جانشینی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم اگر چه از نخستین ساعات آغاز رسالت نبوی مطرح بود، اما در غدیر از چند جهت ابعاد تازه و اهمیت بی اندازه­ی خود را یافت؛ چرا که در غدیر:

1.       امامت در بعدی فراملیتی و فرا قومیتی، خطاب به همه­ی نژادها، قومیت ها، قبایل و اقوام و در سطحی جهانی و بین المللی مطرح شد و شائبه ­ی بومی، قومی و انحصاری بودن آن در این محدوده ها از میان رفت.

2.       امامت و ولایت در مرتبه ای فرا زمانی و فرا مدتی، خطاب به همه ی انسان های حال و آینده و استمراری بیان گردید و شبهه ی تاریخی بودن و انقضا پذیری آن برطرف شد و از این جهت نیز مرزها را درنوردید و عالم گیر شد.

3.       امامت به عنوان یک واجب تخلف ناپذیر، امری نزول یافته از سوی خدای متعال؛ حقیقتی متعالی و مندرج در متن دین و مسلمانی و به عنوان «آخرین فریضه و دستور خدایی» و «تمامیت بخش دیگر واجبات و فرائض» ابلاغ شد و توهّم این که امامت تنها یک نسخه ی پیشنهادی از سوی پیامبر، آن هم تنها برای سامان امور دنیوی است و آن هم مشروط به پذیرش یا عدم پذیرش مردم نشود را باطل کرد.

·        اهمیت غدیر در میراث اسلامی و انسانی جامعه ی بشری در چیست؟

1.       امامت در بعدی فراقومیتی و  فرا ملیتی اعلام گردید.

2.       امامت به عنوان واجبی تخلف ناپذیر و آخرین فریضه ی الهی ابلاغ شد.

3.       امامت خطاب به همه ی انسان ها در همه ی اعصار و قرون عرضه گردید.

4.      همه ی موارد.

 

ب)    چرا خداوند اعلان امامت را سبب کمال یابی دین و تمامیت بخشی نعمت خود خوانده است؟

در میان همه ی فرامین و واجباتی که خداوند مهربان بنده نواز نسبت به ما، این مخلوقات محتاج دستگیری و نیازمند هدایت از سر لطف و رحمت قرار داده؛ فرمان واجب غدیر، تنها و بی نظیرترین واجبی است که خدا آن را سبب کمال یابی دین و تمامیت بخشی نعمت خود خوانده است.

این مطلب در فرازی از آیه ی 3 سوره ی مبارکه ی مائده بیان گردیده که پس از اعلام امامت امیرمؤمنان در غدیر خم چنین نازل شد که: «الیوم أکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا»؛ امروز دینم را برای شما کامل و بی نقص نمودم و نعمتم را بر شما تمام کردم و اسلام را به عنوان دین برای شما پسندیدم.

علاوه بر همه ی دانشمندان شیعه؛ بیش از 15 نفر از عالمان متقدم سنی نیز نزول این آیه را بر همین پایه ذکر کرده اند.

(الغدیر؛ ج1، ص214)

کمال یابی دین و تمامیت بخشی نعمت با پذیرش امامت و امام غدیر محقق می شود.

چرا که پذیرش امامت و امام غدیر:

1.       پذیرش همه دیگر فرامین الهی و بالاتر از همه پذیرش ولایت و حاکمیت خداست.

2.       رد همه ی حاکمیت های باطل و رویارو با ولایت و حاکمیت خداست.

3.       تصدیق و راست انگاری رسالت رسول الله و الهی دانستن همه ی آورده های اوست.

4.      پذیرش استمرار دین تا قیامت با وجود هدایتگری امام و سرپرستی است که اقامه و قوام دیگر ارکان دین با اوست.

5.      اعتقاد به حکم عدل خداوند در حفظ دین از انحرافات و تحریفات به دست امام برگزیده ی اوست.

پس این امامت است که دین را به نهایت و کمال و نعمت را به تمامیت بی زوال می رساند و اسلام را به عنوان دینی پویا و پایا پسندیده می سازد.

·        چرا خداوند اعلام ولایت را سبب کمال یابی و تمامیت بخشی نعمت خود خوانده است؟

1.       چون نشان پذیرش همه ی فرامین خداست.

2.       چون تصدیق نبوت پیامبر صلی الله علیه وآله خداست.

3.       چون برخاسته از تصمیم پیامبر صلی الله علیه وآله است.

4.      گزینه ی 1 و 2 صحیح است.

 

ج)   آیا پذیرفتن غدیر، اثری در زندگی امروز من هم دارد یا تنها یک آگاهی عمومی تاریخی و باستانی بر داشته های من می افزاید؟

دانستن غدیر به همان اندازه که در بستر تاریخ اهمیت و ضرورت داشت و سرنوشت ساز بود؛ در هر زمان و هر مکان و برای هر انسان و برای فرد و خانواده و اجتماع ما، اهمیت و ضرورت دارد و آینده ساز و سرنوشت آفرین است. چرا که:

1.       غدیر، پذیرش من، به عنوان انسانی خداشناس را نزد خدا سبب می­شود که بدون آن، مردن من، مرگی چون مرگ اهل جاهلیت و خدا نشناسانه، کفرآلود و شرک آمیز خواهد بود. این تنها قبول پیام و امام غدیر است که توحید و مسلمانی من را نزد خدا پذیرفته می­کند و الا، سر باز زدن از پذیرش حکم غدیر، در واقع عصیان خداوند و کفر ورزی نسبت به اوست.

2.       غدیر؛ در قدم بعدی، اصالت و درستی اعمال و عقاید من را ضمانت می کند. این امام غدیر است که در ادامه ی تعالیم پیامبر صلی الله علیه وآله به من می آموزد که چگونه خدا و آغاز و انجام آفرینش را بشناسم؟ چگونه از ژرفای قرآن بهره مند گردم؛ چه طور وضو بگیرم و چه سان نماز بخوانم؟ طی طریق تعبد و بندگی خدا تنها با بهره مندی از نمونه ی شاهد و الگوی بی خطای غدیر و دیگر امامان معرفی شده در غدیر ممکن است.

3.       غدیر؛ در پهنایی وسیع تر؛ سامان بخش زندگی و اخلاق و آداب و ارزش های من است. در جهان امروزینِ ما که همه ی زیبایی ها و پایه های اصیل اخلاق الهی و فطری زیر پا نهاده شده، تنها آموزه­های زلال و صادق مکتب غدیر است که به من روش زندگی و الگوی زیستن می­ آموزد و مرا درس صدق و ادب و وفا و مروت و صفا و جوانمردی و حیا می آموزد.

·        کدام گزینه صحیح نیست؟

1.       پذیرش غدیر آثار زیادی در زندگی امروز من هم دارد.

2.       پذیرش غدیر سامان بخش اخلاق و آداب زندگی من است.

3.       انکار غدیر ضرر و زیانی به اصل اعتقاد من نمی زند.

4.      پذیرش غدیر، ضامن اصالت و درستی اعمال و عقاید من است.

 

د)   محوری ترین پیام غدیر چیست؟

محوری ترین پیام غدیر، دریافت و ادراک تحقق حق حاکمیت خداوند در وجود امام غدیر و جانشینان برحق اوست.  خدا که خالق و مالک هر مملوکی و از جمله ما می باشد؛ از همه جهت بر ما بیش و پیش از خود ما حق و حکومت و اولویت دارد. او بالاترین مراتب این حق به پیامبر خاتم صلی الله علیه وآله و اوصیاء دوازده گانه او علیهم السلام عطا کرده است که از آن به حق امامت و ولایت و از آن برگزیدگان به امام، ولی و مولای خود تعبیر می کنیم. این همان معنای سخن ارجمند پیامبر صلی الله علیه وآله است که: «من کنت مولاه فهذا علی مولاه»

از این رو تنزل دادن غدیر، تنها به معنای دوست داشتن اهل بیت علیهم السلام یا تسری دادن این مقام و موقعیت الهی به کسانی جز این دوازده برگزیده ی خدا خطای بزرگی است.

·        محوری ترین پیام غدیر چسیت؟

1.       تحقق حق حاکمیت خداوند در وجود دوازده امام علیهم السلام.

2.       دوست داشتن اهل بیت علیهم السلام و فرزندانشان.

3.       اکتفا به قرآن راه دریافت هدایت و سعادت.

4.      هیچکدام.

 

هـ)   با وجود ابعاد وسیع غدیر و روشنی پیام آن، حوادث بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله را چگونه می توان توجیه کرد؟

این مساله اگر چه عجیب و شگفت است، اما در طول تاریخ توحید و نبوت و وصایت موضوع تازه ای نیست: مخالفت و سرپیچی انکار ورزان و باطل گرایان در مقابل روشنیِ همه جانبه ی حق و حقیقت! این مخالفت ها نه از جنس جهالت و ندیدن بلکه از سنخ معصیت و نخواستن بوده و هست و خواهد بود.

روشن ترین نمونه های این سرکشی ها را قرآن کریم برای ما بازگو کرده است:

1.       سرپیچی شیطان رجیم لعین در سجده بر برگزیده خدا حضرت َآدم صفی الله علی نبینا و  علی آله و علیه السلام با وجود فرمان روشن و یقینی و دستور قطعی و صریح خداوند.

2.       سرباز زدن فرعون طاغی از اقرار به توحید خدا و رسالت حضرت موسی کلیم الله علی نبینا و علی آله و علیه السلام با وجود معجزات روشن آن حضرت و اعتراف ساحران به خدایی بودن آن.

3.       گمراه گری سامری خبیث و ضلالت ورزی بنی اسرائیل با پیروی از او در انکار اعتقاد به خدای متعال و گوساله پرستی در غیبت حضرت موسی و تاخیر 10 روزه ی ایشان با وجود هشدارهای صریح و روشن جناب هارون علی نبینا و علی آله و علیه السلام.

چنان که اینها همه حق را شناختند اما زیر بار تحمل مسؤولیت نسبت به آن نرفتند؛ سلسله داران و میدان داران عصر رسالت خاتم انبیا نیز تحقق حقیقت را مجال ندادند و با استفاده از غفلت عمومی و سرسپردگی قومی قبیلگی آنان و با خشونت ورزی و تزویر، به انکار پیام غدیر پرداختند. در عین حال چنان که از صدیقه ی کبری سلام الله علیها نقل شده غدیر برای احدی راه عذر تراشی و بهانه جویی را باقی نگذاشته و حجت حق را بر همگان آشکار کرده است.

فما جعل الله لاحدٍ بعد غدیر خم من حجة و لا عذر (دلائل الامامة؛ طبری امامی؛ ص 38)

·        با وجود روشی پیام غدیر، حوادث بعد از پیامبر صلی الله علیه وآله چگونه توجیه می شود؟

1.       با غدیر، حجت چنان که باید بر مردم تمام نشده بود.

2.       فرمان خدا صریح و یقین آور به نظر نمی رسید.

3.       سرپیچی و انکار حق، سرچشمه ی آن حوادث گردید.

4.      هیچکدام.

 

و)   غدیر آینده ی تاریخ و تاریخ آینده را چگونه ترسیم کرده است؟

در منطق غدیر، آینده ی تاریخ و تاریخ آینده از آن امامت الهی و ولایت ربانیِ میراث دار غدیر یعنی دوازدهمین موعود غدیر، امام زمان عجل الله فرجه الشریف خواهد بود و بس! رسول خدا صلی الله علیه وآله حدود 245 سال پیش از ولادت مهدی موعود عجل الله تعالی فرجه الشریف و صلوات الله علیه و علی آبائه و در همان خطابه ی غدیر در میان ده ها موضوع مهم و مرتبط با امامت، در چندین فراز روشن و رسا؛ به صراحت فردای ما و همه ی بشریت و تمامی خلقت را روشن از آفتاب امامت ولی عصر علیه السلام و عجل الله فرجه ترسیم کرده اند و این چنین شوق افزا و امید بخش ایشان را توصیف فرموده اند که:

هان! َآگاه باشید! آخرینِ امامان؛ مهدی قائم از ماست.

اوست غلبه گر بر ادیان، اوست انتقام گیر از ظالمان.

اوست گشاینده قلعه ها [ی ستمگران] و ویران گر آن.

اوست پیروز بر هر قبلیه ای از اهل شرک و هدایت کنندة ایشان ...

اوست وارث هر علمی و آگاه از هر فهمی.

اوست خبر دهنده از پروردگار خویش و برافرازنده امر آیات و نشانه های خدا ...

اوست بشارت داده شده ی پیشینیان ...

اوست ولی خدا در زمینش و حاکم و داور در خلقش و امین و سپرده دار او در نهان و آشکارش.

خدایا فرجش را برسان و ما را از شیعیان و ناصران و منتظرانش قرار ده.

·        غدیر، آینده تاریخ را چگونه ترسیم کرده است؟

1.       لبریز از ظلم طاغوت ها و مظلومیت مستضعفان.

2.       در دست توده ها با هر اندیشه و اعتقاد.

3.       از آن آخرین یادگار غدیر، مهدی موعود علیه السلام.

4.      مبهم و غیر قابل پیش بینی و تردید آمیز.

 

ز)    وظیفه ی من در برابر غدیر و پیام دلپذیر آن چیست؟

غدیر صحنه ی تحقق اراده خدا از یک سو و تسلیم و تعبد و بندگی ماست.

غدیر عرصه ی تبلور همه ی اعتقادات و اعمال است. از این رو ادای وظیفه در برابر غدیر ادای وظیفه در برابر همه ی دین و حقیقت آیین و اعتقاد ماست. پس شناخت حقوق غدیر بر ما و ادای آن وظایف بسیار مهم و سرنوشت ساز است. اهم این وظایف را چنین می توان برشمرد:

1.       غدیر را بشناسیم و بشناسانیم.

2.       پیامش را بدانیم و به دیگران برسانیم.

3.       در این روز در پیشگاه پیامبر صلی الله علیه وآله با امیر مؤمنان و یازده جانشینش علیهم السلام و به ویژه مولایمان مهدی علیهم السلام و عجل الله فرجه تجدید عهد ولایت.

4.      با تطبیق علم و عمل خود با رضای ائمه علیهم السلام در وجود خود، خانواده خود و جامعه ی خود، طریق ولایت و امامت اهل بیت علیهم السلام را مستدام بداریم.

5.      با تقویت محبت، تسلیم، انتظار و پایداری و صبر در محنت ها و مصیبت ها؛ پیوند خود را با آن حضرت افزایش دهیم و ضمن انجام وظایف فردی و اجتماعی خود در روزگار غیبت، صادقانه و مجدانه در هر ثانیه برای فرج و ظهور آن امام موعود و منتظر از عمق جان دعا کنیم.

·        کدام گزینه از وظایف ما در روز عید غدیر می باشد؟

1.       غدیر را بشناسیم و بشناسانیم.

2.       با ائمه علیهم السلام و امام زمان عجل الله فرجه تجدید بیعت کنیم.

3.       بر تقویت محبت، تسلیم و انتظار نسبت به امام زمان بپردازیم.

4.      همه ی موارد.