14 ذی الحجه / بخشیدن فدک به حضرت زهرا(علیها السلام) به امر خداوند/ سال 7 هجری

·        فدک شاخصه اثبات ظلم

درباره فدک مطالبی گفته شده و شنیده ­ایم، لکن آنچه مهمّ است پیام ها ونکاتی است که از قضیه فدک به دست می­ آید و همین پیام ­ها اهمیت مساله فدک را نزد اهل بیت (علیهم السلام) آشکار می کند.

یکی از آثار مسأله غصب فدک که مدّ نظر اهل بیت(علیهم السلام) قرار گرفته، اثبات ماهیت ظالمانه و غاصبانه ی کسانی است که خود را جانشین پیامبر معرفی کرده ­اند. در نگاه شیعه عصمت[1]  و در نظر عامه عدالت[2] از شروط جانشینی رسول الله (صلی الله علیه و آله) است. با توجه به این مبانی، غصب فدک[3]، چه معنایی می تواند داشته باشد جز اینکه طبق هر دو مبنا (عدالت و عصمت) دستگاه حاکم شرط جانشینی پیامبر(صلی الله علیه و آله) را ندارد!؟

حجة الاسلام محمد خادمی؛ کارشناس ارشد امامت

 

24 ذی الحجه / نزول آیه تطهیر؛ حدیث شریف کساء

·        پنج نکته از حدیث شریف کساء

واقعه حدیث کسا و نزول آیه ی تطهیر از روایات متواتر نزد فریقین و از دلائل مهم امامت و عصمت اهل­بیت(علیهم السلام) شمرده می ­شود. از جمله روایات رسیده در بیان این واقعه، حدیث مشهور و معتبر کساء منقول از صدیقه کبری (علیها السلام) و به روایت جابر است[4] که از حیث محتوا دربرگیرنده نکات و ظرائف بسیاری است. از جمله این موارد:

1.       «فَلَمَّا اکْتَمَلْنا جَمیعاً تَحْتَ الْکِساَء اَخَذَ اَبى رَسُولُ اللَّهِ بِطَرَفَىِ الْکِساءِ»؛ پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) دو طرف کساء را می گیرند؛ کنایه از اینکه هیچ کس دیگری لیاقت اضافه شدن به این جمع را ندارد، حتی ام سلمه. به او فرمودند: «انک علی خیر»؛ اما در این جمع راهی نداری. ام سلمه می گوید: اگر فرموده بود از اهل بیت هستی از آنچه خورشید برآن می تابد برایم بهتر بود.[5]

2.       «فَقالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ یا مَلاَئِکَتى...»؛ استناد مستقیم و بی واسطه کلام به خداوند در روایتی که تمام گفته های آن به طور دقیق به گویندگان از انسان و ملَک استناد داده می شود، دلیل بر مقام محدَّثه بودن حضرت صدیقه کبری(علیها السلام) می باشد.

3.       «اِنّى ما خَلَقْتُ سَماَءً مَبْنِیَّهً وَلا... اِلاّ فى مَحَبَّهِ هؤُلاَءِ الْخَمْسَهِ الَّذینَ هُمْ تَحْتَ الْکِساَءِ»؛ خلقت آسمان و زمین و ماه و خورشید و فلک، کنایه از همه چیز است و خداوند محصور نموده علت خلقت همه چیز را (اِلاّ لاِجْلِکُمْ وَ مَحَبَّتِکُمْ) در محبت پنج نفری که در زیر کساء اند؛ معلوم می شود که خلق ایشان قبل از همه عالم و عالمیان بوده است و ایشان نه تنها شاهدان خلقت عالم بوده اند، (نحن شهداء الله علی خلقه)[6] بلکه به یمن وجود و برکت محبت این چهارده نور، ما سوی الله آفریده شدند.

4.       «ما ذُکِرَ خَبَرُنا هذا فى مَحْفِلٍ مِنْ مَحافِلِ اَهْلِ الاَرْضِ وَ فیهِ جَمْعٌ مِنْ شیعَتِنا وَمُحِبّینا...»؛ توسل و واسطه قراردادن این ذوات مقدسه چنان در درگاه خداوند رفیع و با عظمت و مسأله تطهیر این خاندان چنان پر اهمیت است که روایت این فضیلت در مجلسی می تواند سبب نزول رحمت الهی (نَزَلَتْ عَلَیْهِمُ الرَّحْمَهُ)، حضور و آمرزش خواهی ملائک (وَحَفَّتْ بِهِمُ الْمَلاَّئِکَهُ وَاسْتَغْفَرَتْ لَهُمْ)، رفع گرفتاری ها (وَفَرَّجَ اللَّهُ هَمَّهُ) و برآوردن حاجات (وَقَضَى اللّهُ حاجَتَهُ) برای اهل مجلس گردد (اِلى اَنْ یَتَفَرَّقُوا).

5.       «هؤُلاَءِ اَهْلُ بَیْتى وَخاَصَّتى وَحاَمَّتى لَحْمُهُمْ لَحْمى ودَمُهُم دَمی یُؤْلِمُنى ما یُؤْلِمُهُمْ وَیَحْزُنُنى ما یَحْزُنُهُمْ اَنَا حَرْبٌ لِمَنْ حارَبَهُمْ وَسِلْمٌ لِمَنْ سالَمَهُمْ وَعَدُوُّ لِمَنْ عاداهُمْ وَمُحِبُّ لِمَنْ اَحَبَّهُمْ»؛ کلام رسول خدا(صلی الله علیه و آله) به دور از اغراق و بزرگنمایی و آیینه حقیقت است (إِنْ هُوَ إِلاَّ وَحْیٌ یُوحى‏[7]) پس زمانی که ایشان می گوید: حزن و آزار و دشمنی و جنگ با اهل کساء  همان حزن و آزار و دشمنی و جنگ با من است، یعنی دشمنان و اذیت کنندگان ایشان ملعون خدا در دنیا و آخرت هستند و (أَعَدَّ لَهُمْ عَذاباً مُهِینا) [8]

حجة الاسلام میرشفیعی؛ کارشناس ارشد امامت

  

24 ذی الحجه / مباهله / سال 9 هجری

·        برکات  مباهله

قرآن کریم در آیه مباهله[9] به ماجرای مناظره مسیحیان «نجران» با پیامبر (صلی الله علیه و آله) اشاره می کند که با امتناع مسیحیان از پذیرش حقانیت اسلام، طرفین توافق کردند دست به مباهله زنند. اگرچه این مباهله با ترس و انصراف مسیحیان به انجام نرسید؛ اما حقانیت اسلام و جایگاه اهلبیت(علیهم السلام) را به روشنی تمام آشکار کرد. این واقعه، در طول تاریخ زمینه مباحث کلامی دقیقی را پدید آورده است. از آن جمله مفسران و متکلمان از این آیه برای اثبات فضیلت اهلبیت پیامبر (علیهم السلام)، عصمت و امامت بلافصل امیرالمومنین(علیه السلام) استفاده کرده اند. در این مختصر به گوشه ای از نتایج آن واقعه عظیم اشاره می کنیم:

مباهله دلیل حقانیت اسلام؛ در روز موعود مسیحیان نجران به محل مباهله آمدند. اسقف مسیحیان وقتی پیامبر و اهل بیت را دید، گفت: «من چهره هایی را می بینم که اگر از خدا بخواهند که کوه از جا کنده شود، کنده می شود و اگر این افراد نفرین کنند، یک نفر مسیحی هم روی زمین باقی نمی ماند»[10]. لذا از مباهله اعلام انصراف کرد و حاضر به مصالحه شد.

مباهله دلیل بر حقانیت نبوت؛ همراه داشتن اهل بیت(علیهم السلام) در این جریان بدان معناست که پیامبر به نبوت خود یقین کامل داشت. از این رو، با جرأتی خاص، عزیزترین و محبوب ترین کسان خود را در معرض نابودی قرار داد. وجود اهل بیت(علیهم السلام) در این جریان بزرگ، دلیل محکمی بر اثبات حقانیت پیامبر است؛ چنان که اسقف اعظم نجرانیان نیز به این امر اشاره کرد.

مباهله دلیلی بر برتری مقام امیرالمومنین(علیه السلام)؛ از آنجا که پیامبر (صلی الله علیه و آله) برترین مخلوق خدا است و در آیه مباهله از علی(علیه السلام) به عنوان نفس پیامبر (صلی الله علیه و آله) یاد شده است، پس ایشان از همه وجوه به جز نبوت با پیامبر (صلی الله علیه و آله) شباهت دارد[11]. در نتیجه، ایشان نه تنها از همه اصحاب بلکه از همه مخلوقات حتی همه پیامبران به جز شخص پیامبر (صلی الله علیه و آله) برتر و بالاتر است. این آیه بر محق بودن ایشان در خلافت و باطل بودن انتخاب دیگران، دلالت دارد.[12] 

مباهله دلیلی بر جانشینی اهل بیت؛ اگر چه پیامبر (صلی الله علیه و آله) در این ماجرا می توانست خود شخصاً نفرین کند ولی خدا و رسول با این عمل یعنی آوردن اهل بیت(علیهم السلام) به ما فهمانده که این افراد یاران و شریکان رسول خدا(صلی الله علیه و آله) در دعوت به حق و هدف او هستند و همراه او و آماده استقبال از خطر بوده و تداوم گر حرکت او می باشند.[13]

 مباهله دلیلی بر عظمت حضرت زهرا (علیها السلام)؛ پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فاطمه زهرا (علیها السلام) را به عنوان گواه نبوّت و رسالت برای مباهله به همراه برد و پیش از آنکه به میدان بروند، حضرت علی، فاطمه و حسنین (علیهم السلام) را جمع نمود و فرمود: «الّلهمَّ هؤلاءِ اَهلی» خدایا، این ها اهل بیت من هستند. پیامبر (صلی الله علیه و آله) در اینجا اهل بیت حقیقی خودش را به امّت معرفی نمود، به ویژه آنکه در عمل مشخص فرمود که از میان زن ها فقط حضرت فاطمه (علیها السلام) است که مصداق حقیقی «نساءنا» می باشد.

 اثبات فرزندی حسنین(علیهما السلام)؛ جریان مباهله، بیان کننده این است که حسنین(علیهما السلام)، فرزندان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بوده اند؛ زیرا حق تعالی در آیه مباهله، جمله «و َابنائنا» را ذکر کرده که به معنای «پسران ما» است.